Tràn khí màng phổi tự phát còn được hiểu là tình trạng xuất hiện một lượng khí lớn trong khoang màng phổi do hệ quả của những tổn thương của phổi. Hiện tượng này thường xuất hiện một cách đột ngột khiến cho bệnh nhân có thể có nguy cơ sốc nặng, thậm chí dẫn tới tử vong nếu không được kịp thời chữa trị.

Tràn khí màng phổi tự phát

Hiện tượng tràn khí màng phổi tự phát được biết như một hội chứng xuất hiện bởi nhiều nguyên nhân cùng lúc gây ra. Mặc dù tình trạng này không thực sự phổ biến (tỷ lệ mắc bệnh chỉ khoảng 1/67000 người) thế nhưng mức độ nghiêm trọng của chúng gây ra thì không thể xem nhẹ. Mặt khác, cũng có những trường hợp bác sĩ lại chủ động thực hiện quá trình tràn khí màng phổi nhân tạo nhằm chẩn đoán hay điều trị một số căn bệnh khác.

Tràn khí màng phổi tự phát có thể được chia ra thành 2 dạng chính:

• Tràn khí màng phổi tự phát dạng nguyên phát: Thường xuất hiện nhiều hơn ở nam giới (khoảng 75%) và cao, gầy. Khả năng bị tái phát bệnh của những đối tượng này có thể lên tới 30-35%.
• Tràn khí màng phổi tự phát dạng tái phát: Bệnh xuất hiện ở những người đã từng mắc bệnh lao phổi, COPD, viêm phổi, xơ phổi kẽ lan tỏa, hen,... và có tiên lượng xấu hơn bình thường.

Dựa theo nghiên cứu từ các chuyên gia tại Fischer - Wasels, cơ chế hình thành hiện tượng tràn khí màng phổi tự phát là do tình trạng nhu mô phổi bị rách khiến cho khí tràn vào khung màng phổi đột ngột. Nguyên nhân khiến nhu mô phổi bị rách là có thể là do: Tổ chức xơ sẹo bị co kéo gây ra những biến đổi lớn ở phế quản, teo thành phế nang, hệ thống các dây thần kinh trên thành màng phổi bị co kéo khiến tổ chức phổi bị xơ teo.

Có rất nhiều nguyên nhân có thể dẫn tới tình trạng tràn khí màng phổi tự phát, vì vậy để dễ dàng phân biệt thì các chuyên gia y tế đã chia thành 2 nhóm nguyên nhân chính như sau:

• Người bệnh bị tràn khí màng phổi tự phát do bệnh lao: Bệnh lao trước đây từng bị coi là một trong những bệnh dịch nguy hại nhất, trong đó có tới ⅔ trường hợp người bệnh lao bị tràn khí màng phổi tự phát. Chính bởi sự phát triển của các ổ lao trong phổi quá dày đặc và bị vỡ ra tạo điều kiện cho khí tràn vào khoang màng phổi.

Bệnh lao cũng là nguyên nhân gây tràn khí màng phổi tự phát

• Bị tràn khí màng phổi tự phát do nguyên nhân khác không phải do bệnh lao như: Vỡ bóng khí phổi, loạn sản phổi, viêm phổi do tụ cầu, ung thư phổi, do Sarcoid, hen phế quản,...

Hầu hết những trường hợp bệnh nhân bị tràn khí màng phổi tự phát đều không thể phát hiện sớm do tình trạng thường xuất hiện một cách đột ngột. Chính vì vậy, nguy cơ người bệnh bị sốc hoặc ngất xỉu là khá cao, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng nếu không kịp thời được các bác sĩ chuyên khoa xử lý. Một số triệu chứng điển hình khi bị tràn khí màng phổi tự phát là:

• Đau tức ngực một cách dữ dội, đặc biệt cơn đau sẽ gia tăng hơn khi người bệnh cố gắng hít thở.
• Đột nhiên có cảm giác khó thở.
• Đôi lúc sẽ bị ho, ho khạc đờm kèm theo các cơn đau tức ngực.
• Huyết áp có thể giảm nhiều
• Da dẻ trở nên tím tái
• Mạch đập nhanh bất thường
• Toát mồ hôi, sởn gai ốc
• Thần trí không ổn định, có thể choáng váng mất thăng bằng.

Đau tức ngực một cách dữ dội, đặc biệt cơn đau sẽ gia tăng hơn khi người bệnh cố gắng hít thở.

• Một trong những biến chứng được xem là phổ biến nhất của tình trạng tràn khí màng phổi tự phát chính là sự tái phát bệnh. Có tới hơn 1 nửa số người từng gặp phải tình trạng bệnh này sẽ có nguy tái bệnh trong vòng 3 năm đầu tiên.
• Tình trạng tràn khí màng phổi tự phát được hiểu như là hiện tượng khí tràn vào khoang màng phổi một cách đột ngột khiến lá phổi bị chèn ép lại. Chính điều này sẽ khiến cho việc hít thở không khí từ bên ngoài vào phổi sẽ bị giảm bớt, lượng oxy đưa vào máu sẽ giảm sút, nguy cơ thiếu oxy trong máu để nuôi dưỡng các hệ cơ quan trong cơ thể, tính mạng có thể bị đe dọa.
• Trường hợp người bệnh bị tràn khí màng phổi tự phát và được thực hiện đặt ống dẫn lưu để giảm lượng khí tồn đọng trong khoang màng phổi nhưng không khí vẫn bị rò rỉ. Tình trạng rò rỉ kéo dài sẽ khiến sức khỏe người bệnh không những không hồi phục mà còn có thể bị ảnh hưởng nặng hơn, các bác sĩ sẽ phải thực hiện phẫu thuật vá các lỗ rò rỉ.
• Tình trạng tràn khí màng phổi tự phát khiến lượng oxy trong máu giảm quá nhiều sẽ có nguy cơ mắc các chứng bệnh như: nhịp tim bị rối loạn, thần thức không ổn định, hôn mê, bất tỉnh,... lâu dần bệnh tình sẽ dấn tới suy hô hấp, nguy cơ tử vong cao.
• Tình trạng tràn khí màng phổi tự phát có thể khiến huyết áp của bệnh nhân bị hạ thấp, lượng oxy trong máu bị giảm, các cơ quan không thể hoạt động tốt bởi thiếu oxy, hiện tượng Shock có thể xảy ra.
• Người bệnh bị tràn khí màng phổi tự phát nếu không được điều trị sớm có thể khiến tim bị chèn ép nặng nề. Nguyên nhân nằm ở việc lá phổi bị xẹp nên lượng oxy không đủ để có thể chuyển đến máu, lượng máu cũng bị cản trở trong việc đẩy đến tim, khi tim thiếu máu thì nguy cơ tử vong sẽ rất cao.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng tràn khí màng phổi tự phát hầu hết là do các bệnh lý nền liên quan đến phổi hoặc hệ hô hấp. Chính vì vậy, ta có thể cho rằng loại bệnh lý này không thể lây truyền từ người qua người được. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm tình trạng tràn khí màng phổi tự phát có thể được di truyền từ bố mẹ sang đời con.

Mặt khác, nguy cơ lây nhiễm các bệnh lý có liên quan đến tình trạng tràn khí màng phổi tự phát lại khá cao. Đặc biệt là căn bệnh nguy hiểm Lao, một trong những căn bệnh có tỷ lệ gây ra tràn khí màng phổi cao nhất.

Bất kì ai cũng có thể là đối tượng bị tràn khí màng phổi tự phát đặc biệt là những người có bệnh lý nền nặng. Theo những thống kê từ các chuyên gia y tế, ta có thể chia nhỏ các đối tượng có nguy cơ bị tràn khí màng phổi tự phát thành các nhóm sau đây:

• Những người có độ tuổi từ 20 đến 40 tuổi có xu hướng mắc chứng tràn khí màng phổi tự phát cao hơn bình thường, đặc biệt là những người có chiều cao nhưng lại gầy.
• Tỉ lệ nam giới mắc chứng bệnh này cao hơn ở nữ giới.
• Nhóm đối tượng có thế hệ bố mẹ từng bị tràn khí màng phổi tự phát sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn bình thường.
• Những người có thói quen hút thuốc lá không chỉ có nguy cơ bị tràn khí màng phổi tự phát mà còn có thể mắc phải các căn bệnh về đường hô hấp khác nữa. Đối với những loại thuốc mang tính kích thích cũng gây ra tác hại tương tự.
• Những người từng mắc các bệnh lý về đường hô hấp sẽ dễ bị tràn khí màng phổi tự phát, đặc biệt là các bệnh nguy hiểm như: Lao phổi, viêm phổi, ung thư,...
• Không chữa trị dứt điểm những bệnh lý liên quan đến hệ hô hấp cũng sẽ có nguy cơ xuất hiện tình trạng này.

Những người có thói quen hút thuốc lá

Để có thể lấy lại được một cơ thể khỏe mạnh như ban đầu thì người bệnh cũng cần thực hiện những cách thức sau đây:

• Tuyệt đối tuân thủ phác đồ chăm sóc cơ thể sau khi phẫu thuật
• Cung cấp đủ lượng dinh dưỡng cho cơ thể, kết hợp luyện tập thể dục thể thao nhẹ nhàng, tập hít thở đều đặn.
• Giữ cơ thể không bị quá lạnh hoặc quá nóng, vệ sinh cá nhân.
• Thực hiện thăm khám bệnh định kỳ để theo dõi mức đồ hồi phục cũng như loại bỏ được các nguy cơ biến chứng khác.

Bên cạnh đó, mỗi cá nhân dù chưa bị tràn khí màng phổi tự phát hoặc đã từng bị thì cũng cần thực hiện các phương pháp phòng ngừa như:

• Tránh sử dụng các loại chất kích thích có thể gây hại cho hệ hô hấp, đặc biệt là thuốc lá.
• Điều trị triệt để các căn bệnh có thể ảnh hưởng đến hệ hô hấp.
• Giữ cho môi trường sống sạch sẽ, hạn chế tiếp xúc khói bụi và các khí độc để tránh mắc bệnh về hô hấp.
• Vệ sinh tai mũi họng và răng miệng hàng ngày. Kiểm tra định kỳ 3-6 tháng 1 lần.

Lập tức liên hệ tới các cơ sở y tế uy tín để hỗ trợ khi phát hiện những triệu chứng bệnh dù nhỏ nhất.

• Lập tức liên hệ tới các cơ sở y tế uy tín để hỗ trợ khi phát hiện những triệu chứng bệnh dù nhỏ nhất.

Ngay khi người bệnh phát hiện ra những triệu chứng bệnh có nghi ngờ là do bị tràn khí màng phổi tự phát thì hãy lập tức tìm đến ngay các cơ sở y tế uy tín để được hỗ trợ tốt nhất. Đầu tiên các bác sĩ sẽ thực hiện khám lâm sàng để chẩn đoán sơ lược các nguy cơ bệnh có thể xảy ra bằng cách tìm hiểu các triệu chứng đang có ở người bệnh, và xác định những căn bệnh liên quan đến hô hấp mà người bệnh đang mắc phải hoặc đã từng mắc phải. Sau đó, dựa vào kết quả khám lâm sàng các bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện các phương pháp cần thiết nhất để xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh:

• Chụp X-quang lồng ngực sẽ là phương pháp đầu tiên được các bác sĩ chỉ định thực hiện. Kết quả chụp X-quang có thể chỉ ra được vị trí vùng phổi bị tràn khí: hình ảnh các khoang ở gian sườn sẽ bị giãn rộng, lá phổi sẽ có độ sáng lóa hơn bình thường.
• Chụp CT để xác định tràn khí màng phổi tự phát bằng những hình ảnh các bóng khí hay các kén khí.
• Trong một vài trường hợp người bệnh có kết quả chụp x-quang hoặc CT chưa rõ ràng thì có thể thực hiện phương pháp soi màng phổi. Phương pháp này sẽ giúp các bác sĩ xác định được chính xác mức độ nghiêm trọng của bệnh để đưa ra phương hướng điều trị phù hợp nhất.

Chụp X-quang lồng ngực sẽ là phương pháp đầu tiên được các bác sĩ chỉ định thực hiện

Tại bệnh viện đa khoa Medlatec, các chuyên gia đầu ngành cùng các bác sĩ giỏi sẽ sử dụng các trang thiết bị hiện đại như máy chụp Xquang và máy CT 128 dãy để có thể chẩn đoán chính xác tình trạng tràn khí màng phổi.

Không phải lúc nào người bệnh bị tràn khí màng phổi tự phát cũng cần phải điều trị. Trong một vài trường hợp tình trạng này chỉ diễn ra ở mức độ nhẹ bởi lượng khí tràn vào khoang phổi không qua nhiều, tình hình sức khỏe sẽ có thể tự khỏi trong vài ngày (khi lượng khí bị dư thừa đó được thoát dần ra ngoài). Thông thường thì bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân nghỉ ngơi tại nhà khoảng 7-10 ngày rồi sau đó quay lại chụp x-quang để kiểm tra lại. Trong trường hợp bệnh nhân bị đau tức ngực trong giai đoạn này thì có thể sử dụng một số loại thuốc giảm đau được bác sĩ kê đơn trước đó.

Bên cạnh đó, nếu tình trạng tràn khí màng phổi tự phát khá nghiêm trọng và có nguy cơ gây biến chứng thì các bác sĩ sẽ yêu cầu thực hiện các phương pháp điều trị bệnh như sau:

• Phương pháp dẫn lưu màng phổi: Các bác sĩ sẽ đưa các ống dẫn lưu vào trong ngực và kết hợp với thiết bị hút khí ra khỏi khoang màng phổi. Mặc dù cách thực hiện này mang lại hiệu quả rất cao thế nhưng đòi hỏi kỹ thuật của người thực hiện cũng phải cao để tránh những trường hợp thủng màng phổi khiến rò rỉ khí.
• Chọc hút khí màng phổi bằng kim tiêm chuyên dụng. Biện pháp này thường được thực hiện khi người bệnh đang gặp tình trạng tràn khí màng phổi nặng nhuwgx chưa kịp thực hiện ống dẫn lưu.
• Thực hiện phẫu thuật nội soi: Đây là biện pháp hiệu quả và an toàn nhất cho sức khỏe người bệnh. Phương pháp này đòi hỏi các bác sĩ phải phát hiện ra các kén khí, bóng khí đã làm tràn khí vào khoang màng phổi và sau đó sẽ thực hiện xử lý bằng một số cách khác nhau tùy thuộc vào số lượng, kích thước cũng như vị trí các bóng khí, kén khí. Trường hợp lượng khí không quá nhiều hoặc ở dạng nguyên phát thì có thể dễ dàng hút lấy phần khí ra khỏi khoang màng phổi dễ dàng. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân bị tràn khí màng phổi tự phát dạng tái phát và đồng thời xuất hiện các bóng khí, kén khí quá lớn thì các bác sĩ có thể sẽ phải cắt bỏ phần thùy phổi. Phương pháp này không chỉ mang lại hiệu quả cao mà còn rút ngắn tối đa thời gian điều trị.

Có rất nhiều trường hợp tràn khí màng phổi tự phát đã được khám, phát hiện và điều trị khỏi tại bệnh viện đa khoa Medlatec bởi các chuyên gia đầu ngành về hô hấp cũng như các bác sĩ giỏi giàu kinh nghiệm. Người bệnh được làm các xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh tìm nguyên nhân và dẫn lưu màng phổi, điều trị triệu chứng và nguyên nhân giúp điều trị tận gốc, tránh tái phát.