1. Giấc ngủ và cân nặng có mối liên hệ như thế nào?

1.1. Giấc ngủ và sự trao đổi chất

Giấc ngủ là nhân tố giúp cho quá trình trao đổi chất của cơ thể được điều hòa. Nếu ngủ đủ giấc, cơ thể sẽ sản sinh ra các hormone cần thiết để duy trì sự cân bằng năng lượng và chuyển hóa chất béo hiệu quả. Ngược lại, khi thiếu ngủ, quá trình này có thể bị rối loạn và tăng tích tụ mỡ bên trong cơ thể.

Thức khuya làm xáo trộn quá trình trao đổi chất của cơ thể

1.2. Giấc ngủ và hormone

Thiếu ngủ ảnh hưởng đến việc sản xuất các hormone kiểm soát cảm giác đói và no. Khi thiếu ngủ, hormone ghrelin kích thích cảm giác đói tăng lên, hormone leptin tạo cảm giác no giảm xuống. Điều này khiến cho người bị thiếu ngủ thường cảm thấy đói và có xu hướng ăn nhiều hơn, đặc biệt ăn các loại thực phẩm giàu năng lượng và ít dinh dưỡng.

2. Lý giải nguyên nhân tại sao thức khuya gây béo phì?

2.1. Thay đổi hormone

Hormone bên trong cơ thể bị thay đổi là minh chứng đầu tiên giúp lý giải tại sao thức khuya gây béo phì. Thức khuya kèm theo ngủ không đủ giấc làm tăng sản xuất hormone ghrelin, giảm hormone leptin:

- Ghrelin: tăng hormone ghrelin sẽ kích thích cảm giác đói nên người thức khuya có xu hướng muốn ăn, thèm ăn hơn, nhất là các loại thực phẩm giàu calorie và ít dinh dưỡng.

- Leptin: hormone leptin giảm kéo theo sự suy giảm cảm giác no và vì thế, người thức khuya ăn nhiều nhưng “không” thấy no. Kết quả là họ tiêu thụ năng lượng quá mức cần thiết.

2.2. Rối loạn nhịp sinh học

Các chức năng sinh lý của cơ thể được điều chỉnh phù hợp với thời gian 24 giờ là nhờ có nhịp sinh học. Thức khuya khiến cho nhịp sinh học này bị rối loạn nên cách xử lý thức ăn và sử dụng năng lượng của cơ thể cũng bị ảnh hưởng.

- Rối loạn tiêu hóa: xáo trộn nhịp sinh học có thể đảo lộn chu kỳ hoạt động của hệ tiêu hóa. Điều này khiến cho cơ thể dễ tích trữ chất béo hơn so với việc đốt cháy năng lượng. Đây là lý do giải thích tại sao thức khuya gây béo phì.

- Rối loạn đường huyết: thói quen thức khuya dễ gây kháng insulin - tác nhân gây bệnh tiểu đường type 2. Nếu không thể sử dụng insulin hiệu quả thì rất dễ tăng chỉ số đường huyết và gây tích lũy mỡ thừa.

Cảm giác thèm ăn được kích thích là yếu tố lý giải tại sao thức khuya gây béo phì

2.3. Ăn uống phi khoa học

Thức khuya thường đi kèm với những thói quen ăn uống không lành mạnh. Trong trường hợp này, có thể lý giải tại sao thức khuya gây béo phì như sau:

- Ăn nhiều bữa hơn: người thức khuya thường ăn thêm một hoặc hai bữa vào ban đêm nên tổng lượng calorie tiêu thụ trong ngày tăng lên. Mặt khác, khi ăn đêm, nhiều người lựa chọn đồ ăn nhanh, đây là nhóm thực phẩm vừa ít giá trị dinh dưỡng vừa giàu calo dễ gây tích lũy mỡ thừa. Nếu tình trạng này không được kiểm soát sẽ rất dễ gây béo phì.

- Uống đồ ngọt và chất kích thích: các loại đồ uống chứa chất kích thích như: cà phê, nước ngọt có ga,... được nhiều người yêu thích phần vì thỏa mãn nhu cầu thèm ăn phần vì duy trì sự tỉnh táo cho việc thức khuya. Nguồn thức uống ấy tuy cung cấp năng lượng tạm thời nhưng rất giàu đường nên nguy cơ tăng cân cao.

2.4. Giảm hoạt động thể chất

Người thức khuya thường ít có thời gian và năng lượng cho các hoạt động thể chất vào ban ngày, kết quả là:

- Thiếu vận động: thiếu ngủ do thức khuya làm giảm động lực và sức lực để tham gia vào các hoạt động thể chất vào ban ngày. Khi vận động thiếu, khả năng đốt cháy calorie giảm nên mỡ thừa có cơ hội tăng tích tụ.

- Mệt mỏi và lười biếng: thiếu ngủ thường gây nên sự lười biếng vì cảm giác mệt mỏi, mất sức. Điều này khiến cho người có thói quen thức khuya khó duy trì lối sống lành mạnh nên khả năng kiểm soát cân nặng cũng kém hơn bình thường.

Lười vận động cộng với thiếu ngủ, ăn uống không lành mạnh khi thức khuya rất dễ gây béo phì

3. Nghiên cứu khoa học cho thấy mối liên hệ giữa thức khuya với béo phì

Vấn đề tại sao thức khuya gây béo phì đã được minh chứng bởi nhiều công trình nghiên cứu trên thế giới:

- Shahrad Taheri cùng các cộng sự của mình đã thực hiện nghiên cứu với 1.024 tình nguyện viên và nhận thấy người ngủ ít bị tăng chỉ số trọng lượng cơ thể. Họ đã có sự so sánh giữa nhóm người ngủ 8 giờ/đêm với nhóm người ngủ dưới 5 giờ/đêm và kết quả thu được là nhóm ngủ ít có lượng hormone ghrelin cao hơn 14.9% còn lượng hormone leptin thấp hơn 15.5%.

- Francesco P. Cappuccio và cộng sự đã thực hiện nghiên cứu với 634.511 người và nhận ra rằng: trẻ em ngủ < 10 giờ/đêm thì nguy cơ béo phì tăng gấp 1.89 lần, người lớn ngủ < 5 giờ/đêm thì nguy cơ béo phì tăng gấp 1.55 lần.

Một số nghiên cứu khác cũng đã chỉ ra rằng ngủ < 6 giờ/ đêm sẽ làm tăng đề kháng insulin và ảnh hưởng trực tiếp tới quá trình chuyển hóa chất béo. Điều này cho thấy người bị thiếu ngủ sẽ tăng khả năng mắc các bệnh lý tim mạch, tiểu đường và dễ bị béo phì.

Những phân tích trên đây hy vọng đã giúp bạn hiểu rõ về mối quan hệ giữa cân nặng và giấc ngủ để thấy được tại sao thức khuya gây béo phì. Biết được hệ quả này để áp dụng các biện pháp cải thiện giấc ngủ sẽ giúp bạn có được trạng thái sức khỏe và cân nặng ổn định, tránh được những yếu tố ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống. 

Nếu thức khuya kèm theo các triệu chứng mệt mỏi hoặc xuất phát từ nguyên nhân bệnh lý thì tốt nhất nên đến khám bác sĩ chuyên khoa để có được lời khuyên cụ thể.

Quý khách hàng có nhu cầu thăm khám sức khỏe có thể liên hệ đặt lịch cùng bác sĩ chuyên khoa của Hệ thống Y tế MEDLATEC qua tổng đài 1900 56 56 56.