1. Sản dịch sau sinh là hiện tượng gì?

Sản dịch sau sinh là hỗn hợp dịch gồm máu, chất nhầy và mô của nhau thai được tử cung đào thải ra ngoài qua đường âm đạo. Sản dịch bình thường sẽ không có mùi hôi, chỉ có mùi tanh nhẹ.

Quá trình đào thải sản dịch sau sinh thường diễn ra khoảng vài ngày đến vài tuần, cũng có trường hợp kéo dài cả tháng và là một phần tất yếu để làm sạch tử cung. Trong tuần đầu tiên, sản dịch có màu đỏ vì thành phần chính là máu. Về sau, do lượng máu ngày càng giảm nên sản dịch sẽ có màu hồng hoặc màu nâu. Đến tuần 3 - 4, sản dịch thường trở nên trong suốt hoặc có màu vàng nhạt.

Sản dịch sau sinh là hiện tượng sinh lý bình thường để làm sạch tử cung

2. Các giai đoạn sản dịch và những yếu tố ảnh hưởng đến thời gian kết thúc sản dịch sau sinh

2.1. Các giai đoạn sản dịch

Quá trình đào thải sản dịch sau sinh diễn ra qua ba giai đoạn chính:

- Giai đoạn sau khi sinh 0 - 3 ngày

Đây là thời điểm sản dịch có màu đỏ tươi do thành phần chủ yếu là máu và mô nhau thai. Lượng sản dịch thường nhiều và có thể xuất hiện các cục máu đông nhỏ. Đây là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang bắt đầu quá trình làm sạch tử cung.

- Giai đoạn sau khi sinh 4 - 10 ngày 

Sản dịch bắt đầu thay đổi màu sắc từ đỏ tươi sang màu hồng hoặc nâu nhạt. Lượng sản dịch cũng giảm dần. Trong giai đoạn này, cơ thể vẫn tiếp tục loại bỏ các phần còn lại trong tử cung nhưng quá trình này diễn ra chậm hơn.

- Giai đoạn sau sinh 11 - 14 ngày 

Ở giai đoạn này, sản dịch thường có màu trắng hoặc vàng nhạt và hầu như không còn máu. Đây là dấu hiệu cho thấy tử cung đã gần như hồi phục hoàn toàn. Tùy thuộc vào cơ địa từng đối tượng, trong vòng 2 tháng, tình trạng này sẽ biến mất.

2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự bình thường của sản dịch

Có nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến lượng và thời gian kéo dài của sản dịch sau sinh:

- Tình trạng sức khỏe: nếu sản phụ có sức khỏe tốt, cơ thể không bị thiếu máu, không mắc bệnh lý nền thì sản dịch thường ít và quá trình hồi phục cũng nhanh hơn.

- Hình thức sinh: thường thì sản dịch sau sinh của sản phụ sinh mổ sẽ ít hơn so với sản phụ sinh thường do trong quá trình mổ, bác sĩ đã làm sạch phần lớn máu và mô thừa. Sản phụ sinh con so hoặc cho con bú thì sản dịch sẽ nhanh hết hơn do việc co hồi của tử cung nhanh hơn.

- Chăm sóc sau sinh: chế độ nghỉ ngơi, vận động và ăn uống sau sinh cũng ảnh hưởng lớn đến sản dịch. Nếu những yếu tố này được đảm bảo hợp lý thì sản dịch sau sinh sẽ thoát ra dễ dàng và nhanh chóng hơn.

Sản dịch sau sinh kèm đau bụng, sốt, sản phụ cần được thăm khám ngay

3. Dấu hiệu cho thấy sản dịch sau sinh bất thường

Mặc dù sản dịch sau sinh là hiện tượng tự nhiên nhưng vẫn có những trường hợp bất thường dễ gây nguy hiểm cho sức khỏe. Các dấu hiệu sau đây cho thấy sự bất thường của sản dịch sau sinh:

- Sản dịch có mùi hôi: dấu hiệu của nhiễm trùng tử cung.

- Sản dịch kéo dài hơn 6 tuần: có thể là dấu hiệu của vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như rối loạn đông máu, sót nhau thai,...

- Sản dịch có màu đỏ tươi: nếu sản dịch đã nhạt màu nhưng đột nhiên chuyển sang màu đỏ tươi thì đây có thể là dấu hiệu của chảy máu trong.

- Sốt nhẹ hoặc cảm thấy ớn lạnh hoặc đau bụng dữ dội kèm sản dịch: sót nhau thai hoặc nhiễm trùng.

- Chảy máu nhiều hơn, xuất hiện nhiều cục máu, khi ấn vào đáy tử cung, sản dịch có màu đen kèm theo mùi hôi.

Phụ nữ sau sinh cần được nghỉ ngơi, ăn uống đầy đủ để nhanh chóng hồi phục

4. Lưu ý khi chăm sóc sức khỏe cho sản phụ ở giai đoạn sản dịch

Để sản phụ hồi phục tốt và không gặp bất thường về sản dịch sau sinh, thì việc chú ý đến vấn đề chăm sóc sức khỏe cho sản phụ là rất cần thiết. Giai đoạn này, sản phụ cần:

- Chú ý giữ vệ sinh vùng kín, thay băng vệ sinh thường xuyên để tránh nhiễm trùng. Nên sử dụng nước ấm để vệ sinh vùng kín và tránh sử dụng các loại dung dịch có tính tẩy rửa mạnh.

- Chế độ ăn uống lành mạnh, giàu chất dinh dưỡng để cơ thể nhanh chóng hồi phục. Trong chế độ ăn của sản phụ sau sinh cần ưu tiên thực phẩm giàu sắt, vitamin C, protein để giúp cơ thể tái tạo máu.

- Có thời gian nghỉ ngơi đầy đủ, tránh căng thẳng. Sau khi sinh, sản phụ có thể bắt đầu vận động nhẹ nhàng bằng cách đi bộ để giúp lưu thông máu và giảm thiểu tình trạng ứ đọng sản dịch.

- Sản phụ cần tránh:

+ Quan hệ tình dục quá sớm: có thể gây tổn thương tử cung và làm tăng nguy cơ nhiễm trùng. Tốt nhất là nên đợi qua tối thiểu 6 tuần sau sinh hãy bắt đầu quan hệ trở lại.

+ Sử dụng tampon: gây ứ đọng sản dịch trong âm đạo, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và gây nhiễm trùng. 

+ Hoạt động thể chất quá mức: dễ làm cho lượng sản dịch tăng lên và kéo dài quá trình hồi phục. Tốt nhất chỉ nên vận động nhẹ nhàng để sớm hồi phục và không làm tăng lượng sản dịch.

Nếu thấy tình trạng sản dịch có bất thường (như trình bày ở trên), cần được thăm khám để can thiệp kịp thời. Sản dịch sau sinh là hiện tượng bình thường và cần thiết để tử cung được làm sạch, cơ thể sớm hồi phục. Nếu ở giai đoạn này sản phụ phát hiện dấu hiệu bất thường về sức khỏe và sản dịch thì cần được đưa tới cơ sở y tế thăm khám ngay. Sản phụ được chăm sóc sau sinh với chế độ dinh dưỡng khoa học, nghỉ ngơi tốt, đảm bảo vệ sinh cá nhân thì sản dịch sau sinh sẽ sớm kết thúc an toàn mà không lo biến chứng.

Quý khách hàng có nhu cầu thăm khám sức khỏe sản phụ khoa có thể liên hệ đặt trước lịch khám cùng bác sĩ chuyên khoa của Hệ thống Y tế MEDLATEC qua tổng đài 1900 56 56 56.