Sau nhiều cuộc hẹn, cuối cùng PGS.TS Nguyễn Thị Vân Hồng - Chuyên gia Tiêu hóa cũng ưu ái dành cho tôi 30 phút cuối giờ nghỉ trưa, nhưng trong cuộc trò chuyện ấy vẫn liên tục bị gián đoạn, bởi có “học trò” vào xin ý kiến chuyên môn và đan xen cả những lời hối thúc của chuyên gia nhắc tôi rằng - “Nhanh nhé, tôi có bệnh nhân đang chờ!”. 

Ban đầu tiếp xúc với cô, tôi có ấn tượng khó quên về khí chất rất riêng của sự giản dị và khiêm nhường. Đến khi được nghe câu chuyện trải lòng hơn 40 năm cống hiến cho ngành của cô, khiến tôi thật sự kính trọng và cảm mến cô - người thầy thuốc có trái tim ấm nóng luôn vì sức khỏe, tính mạng người bệnh, lấy sức khỏe người bệnh là niềm vui mỗi ngày, niềm say nghề, cống hiến hết mình cho hoạt động chuyên môn. 

Để hiểu rõ hơn chuyện nghề, chuyện đời của chuyên gia, mời quý độc giả cùng theo dõi nội dung trò chuyện dưới đây! 

PGS.TS Nguyễn Thị Vân Hồng - chuyên gia Tiêu hóa, Hệ thống Y tế MEDLATEC với hơn 40 năm kinh nghiệm, luôn trăn trở vì người bệnh 

Nghiêm khắc với bản thân, hết mình vì người bệnh 

Tham gia song song khám chữa bệnh và giảng dạy, chuyên gia đánh giá thế nào về sự cộng hưởng đó trong hoạt động chuyên môn của mình? 

Thật sự hoạt động giảng dạy và khám chữa bệnh bổ trợ, cộng hưởng cho nhau. Với giảng dạy, để soạn được bài giảng hay cần phải đọc sách và cập nhật kiến thức mới, việc cập nhật kiến thức thường xuyên cũng giúp ích cho công tác khám chữa bệnh. 

Trong khám chữa bệnh, mỗi người lại có mặt bệnh khác nhau, cách thể hiện triệu chứng, điều trị để đi đến thành công là hoàn toàn khác nhau. Vì vậy, mỗi ca bệnh là một ca lâm sàng, nên khám chữa bệnh nhiều sẽ tích lũy được nhiều kinh nghiệm và được đem ra áp dụng vào bài giảng, từ đó, bài giảng được phong phú, sinh động hơn qua những bệnh án thực tế.  

Nhiều thế hệ thạc sĩ, bác sĩ trong Hệ thống Y tế MEDLATEC vốn là học trò, nay trở thành đồng nghiệp của Cô chia sẻ rằng: “Với học trò PGS Vân Hồng là cô giáo nghiêm khắc, yêu cầu chuyên môn cao, nhiệt tình chỉ dạy và không ngại bảo ban để học trò có tâm, có tầm với nghề”. Chuyên gia suy nghĩ thế nào trước đánh giá của “học trò” về mình? 

Bản thân tôi, tôi thấy mình nghiêm khắc! Đó là sự nghiêm khắc với chính bản thân mình. Hàng ngày, để buổi làm việc đạt được yêu cầu, tôi luôn đến sớm và chỉ đến khi xong xuôi hết cả công việc mới về. Trong khám bệnh, tôi không bao giờ cho phép ra một đơn thuốc hời hợt. 

Với cách làm của bản thân như thế, tôi cũng yêu cầu các học viên là bác sĩ phải làm như vậy, cho nên tôi bị coi là nghiêm khắc! Tuy nhiên, theo tôi trong ngành y thì sự nghiêm khắc đó hoàn toàn được coi là chấp nhận được. Tại sao lại vậy? Bởi theo tôi, nếu đào tạo ra một bác sĩ không tốt, hoặc khám chữa bệnh hời hợt sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng người bệnh.  

Bên cạnh khám chữa bệnh, tôi có tham gia vào công tác đào tạo, đó là đào tạo sinh viên trở thành bác sĩ, đào tạo bác sĩ để trở thành bác sĩ giỏi hơn, ở những cấp cao hơn, nên tôi đòi hỏi các em rất cao về trình độ chuyên môn, cũng như tâm huyết với nghề.  

Làm nghề y thì bạn biết rồi, chịu rất nhiều áp lực, nếu bác sĩ không tâm huyết với nghề, thì những cái stress đến rất nhanh, làm cho sinh viên trở thành bác sĩ rồi cũng chán, khi ấy thì việc học tập cập nhật kiến thức không đạt hiệu quả nữa. Vì vậy, trong mỗi bài giảng, tôi lồng rất nhiều kinh nghiệm của bản thân, những thành công trong điều trị để thúc đẩy lòng yêu nghề của các thế hệ sinh viên và thế hệ bác sĩ. Tôi mong muốn mỗi bài giảng của mình sẽ luôn đi cùng các em theo năm tháng. 

Thích thú, hào hứng với nghề… nhưng không biết “chém gió”! 

Mặc dù ở tuổi nghỉ ngơi, nhưng chuyên gia vẫn say sưa khám chữa bệnh, nghiên cứu khoa học, đào tạo, hay tham gia những talkshow… Vậy động lực nào để chuyên gia luôn hoàn thành xuất sắc mọi “sân diễn” như thế? 

Chuyên gia thích thú với chuyên môn y tiêu hóa, nhưng không biết “chém gió” 

Để làm được như vậy đến từ sự yêu thích với nghề, tôi cảm thấy rất vui và phấn khởi khi được làm công việc mình yêu thích, đặc biệt những công việc liên quan tới chuyên môn Tiêu hóa. Với mong muốn được cống hiến, nên bất kể đề bài gì liên quan đến mảng tiêu hóa, tôi luôn sẵn sàng dành thời gian đọc sách, soạn bài giảng để đưa ra những kiến thức cập nhật mới nhất, sâu nhất cho một vấn đề. 

Có thể nói đánh giá về mình, tôi có thiên hướng về một vấn đề chuyên về y khoa, đặc biệt là y tiêu hóa. Vì thế, bất kể những vấn đề gì về tiêu hóa tôi rất hào hứng, có thể nói suốt được. Tuy nhiên, cũng là ngồi ở quán cà phê mà “chém gió” về bất kể chủ đề gì thì tôi không có khả năng ấy nên những câu chuyện có vẻ rất khô khan. Nhưng được đọc nhiều, giảng dạy nhiều với các thế hệ sinh viên, bác sĩ, tôi nghĩ kiến thức của mình chấp nhận được để nói về chủ đề tiêu hóa. 

Từng điều trị thành công hàng vạn ca bệnh khó ở khắp mọi miền cả nước, chuyên gia có thể chia sẻ những câu chuyện ấn tượng nhất? 

Tôi có số lượng khá đông bệnh nhân đã theo để quản lý sức khỏe, thậm chí có những bệnh nhân đã theo tôi 20, 30 năm đến nay vẫn khỏe mạnh, nhưng có hai bệnh nhân tôi nhớ nhất trong thực hành lâm sàng, bởi đây là những ca để lại trong tôi nhiều suy nghĩ! 

Đó là trường hợp nam bệnh nhân 55 tuổi, đến khám Nội soi tiêu hóa trong tình trạng viêm dạ dày nặng. Trong lần nội soi phát hiện một vùng tổn thương có dấu hiệu nghi ngại, nên ngay khi nội soi tôi đã cắt hết tổn thương làm sinh thiết với chẩn đoán ung thư dạ dày. Mặc dù được giải thích về phương pháp chữa trị, theo dõi, nhưng do quá lo lắng và nghĩ rằng đi cắt dạ dày là phương pháp tối ưu để loại bỏ an toàn khối u, bệnh nhân quyết định sang Singapore thực hiện phẫu thuật.  

Sau khi toàn bộ dạ dày cắt ra thành nhiều mảnh làm mô bệnh học thì không thấy tế bào ung thư nào. Khi đó, bệnh nhân quay lại xin khối nến, tiêu bản sang Singapore đọc lại thì họ cũng công nhận đó là tế bào ung thư. 

Hệ thống máy nội soi hiện đại giúp phát hiện các tế bào ung thư ở giai đoạn rất sớm 

Trường hợp này tôi vô cùng tiếc, vì thực chất tế bào ung thư đó là vùng tế bào phát hiện ở giai đoạn rất sớm và toàn bộ tổn thương này được lấy ra ngay trong nội soi mà không phải cắt một phần nào ở dạ dày. Đến nay, sau 10 năm theo dõi sát sao, hiện tại sức khỏe của bệnh nhân ổn. 

Ca bệnh thứ hai tôi ấn tượng là bệnh nhân nữ đến khám lúc 15 tuổi, khi đó bệnh nhân có chẩn đoán bệnh Wilson, đây là bệnh ứ đồng bẩm sinh và ở giai đoạn xơ gan. Từ đó đến nay, sau 15 năm theo dõi, bệnh nhân hiện 30 tuổi nhưng sức khỏe khá ổn. Tất nhiên việc uống thuốc thải đồng, thải gan phải duy trì cả đời, nhưng thật may mắn bệnh nhân đã lập gia đình và có hai con hoàn toàn khỏe mạnh. 

Niềm vui nhất chính là sức khỏe và niềm tin của người bệnh! 

Là thầy thuốc cứu người, đâu là niềm vui, động lực cho chuyên gia trong suốt những năm tháng cống hiến hết mình đó? 

Mỗi dịp Lễ/Tết, tôi thường nhận được nhiều tin nhắn, thư gửi của bệnh nhân và gia đình họ. Ngoài thăm hỏi, lời chúc sức khỏe thì cũng có những tin nhắn rất cảm động… nhưng với tôi món quà quý nhất, niềm vui lớn nhất chính là sức khỏe và niềm tin của người bệnh. 

Chuyên gia có thể chia sẻ những thành tựu ấn tượng trong sự nghiệp y khoa của mình?  

Những năm công tác, ngoài tham gia giảng dạy, tôi làm cả công tác điều trị tại khoa Tiêu hóa, Bệnh viện Bạch Mai. Với công tác ở Trường Đại học Y Hà Nội, tôi có giảng dạy nhiều thế hệ sinh viên từ Y2 đến Y6, nhưng không biết đã đào tạo được bao nhiêu em, mà chỉ ước lượng mỗi năm đầu vào của trường là 700-800 sinh viên. Ngoài ra, số lượng sinh viên sau đại học cũng vậy, mỗi giờ giảng của tôi giảng đường thường đông kín, thậm chí có những học viên không phải học tiêu hóa vẫn tham dự. 

Nói về dấu ấn để lại trong hoạt động chuyên môn, đó là các đề tài tốt nghiệp, hướng dẫn hơn 40 bác sĩ nội trú tốt nghiệp, hơn 50 cao học, hơn 20 chuyên khoa II, 03 nghiên cứu sinh và tiếp tục hướng dẫn nghiên cứu sinh khác. Đồng thời, tôi là tác giả nhiều cuốn sách chuyên khảo, sách giáo khoa áp dụng cho giảng dạy, tác giả nhiều bài báo xuất bản trong nước và quốc tế.  

Nếu làm phép so sánh về cường độ làm thời gian trước đây và hiện tại thì có sự khác biệt nhiều không, thưa chuyên gia? 

Trước đây, tôi làm việc với cường độ rất cao, thường chia làm 3 tăng gồm: Buổi sáng là điều trị ở bệnh phòng, sau đó đến giờ giảng dạy; Buổi chiều làm tiếp công tác giảng dạy, hoặc tham gia điều trị; Buổi tối tham gia chủ tọa đoàn, hoặc làm báo cáo viên cho các hội nghị, hội thảo, tham gia vào phỏng vấn truyền hình, các chương trình giảng dạy sức khỏe cộng đồng. Do những kiến thức không phải đem ra mãi để khám chữa bệnh mà phải cập nhật không ngừng, nên buổi tối là thời gian đọc sách vở và nghiên cứu.  

Chuyên gia tâm niệm “còn sức thì còn giúp người dân nâng cao sức khỏe hệ tiêu hóa” 

Đến nay, dù ở tuổi nghỉ ngơi, nhưng tôi vẫn mong muốn tiếp tục giữ ngọn lửa yêu nghề với tâm niệm: “còn sức thì còn giúp người dân nâng cao sức khỏe hệ tiêu hóa”, nên guồng quay của công việc vẫn giữ cùng nhịp. 

Trước sự vất vả của “bóng hồng” mang trọng trách lớn lao trong hoạt động chuyên môn và là người “giữ lửa” gia đình, làm thế nào để chuyên gia cân bằng công việc và giữ gìn hạnh phúc gia đình? 

Tôi không coi đó là vất vả! Thực sự được làm công việc tôi yêu thích, đó là làm bác sĩ, giảng dạy và khám chữa bệnh nên tôi không thấy có chút vất vả nào. Tuy nhiên, với gia đình có sự thiệt thòi, vì thời gian dành cho gia đình không nhiều. Tôi may mắn được gia đình ủng hộ, đồng hành. Nhưng ngược lại, tôi cũng phải làm việc với cường độ cao hơn để hoàn thành thiên chức của mình trong gia đình. Khi có dịp vui chơi bên ngoài, tôi thường dành trọn thời gian đó bên gia đình. 

Sự phát triển của y khoa hiện đại đã tạo ra cuộc “cách mạng” trong khám chữa nói chung và ngành Tiêu hóa riêng. Tại Hệ thống Y tế MEDLATEC, những trang thiết bị hiện đại được ứng dụng chẩn đoán ung thư đường tiêu hóa thế nào, thưa chuyên gia? 

Vâng, đúng là những kỹ thuật chẩn đoán hiện đại đã tạo ra cuộc cách mạng trong khám chữa bệnh nói chung và ngành Tiêu hóa nói riêng, thể hiện ở sự toàn diện, đa chuyên khoa.  

Hiện nay, trong ngành Tiêu hóa có sự hỗ trợ của rất nhiều kỹ thuật hiện đại, đó là vai trò xét nghiệm tham gia vào quá trình chẩn đoán và điều trị. Với bệnh lý đường tiêu hóa, chúng tôi “nhờ cậy” đến các thăm dò để đánh giá, chẩn đoán xem có đúng hay không, khi đã chẩn đoán đúng, đặc biệt là bệnh ung thư thì những chỉ số xét nghiệm có ý nghĩa đánh giá xem điều trị khối u đó có đúng hay chưa. 

Bên cạnh xét nghiệm, tại MEDLATEC còn có sự hỗ trợ của đầy đủ kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh như siêu âm, chụp cộng hưởng từ, chụp cắt lớp vi tính… cho phép nhìn nhận mặt bệnh theo không gian ba chiều, cũng như ghi nhận thông tin đầy đủ hơn trong chẩn đoán và quá trình theo dõi. 

Chuyên gia cùng các bác sĩ chuyên khoa Tiêu hoa, Hệ thống Y tế MEDLATEC kiểm tra dàn máy Olympus EVIS X1 CV 1500 trước khi đi vào hoạt động 

Riêng với chuyên khoa Tiêu hóa, hệ thống đã trang bị đồng bộ dàn máy nội soi thế hệ mới nhất như dàn Olympus EVIS X1 CV 1500 có sử dụng nhuộm màu NBI, phóng đại nên hoàn toàn có thể phát hiện được ung thư giai đoạn sớm. 

Bên cạnh đó, Hệ thống Y tế MEDLATEC còn có đội ngũ bác sĩ chuyên môn nâng lên rất cao. Thực tế thường xuyên gặp những trường hợp nặng, chúng tôi cùng nhau cập nhật kiến thức để quay trở lại phục vụ bệnh nhân tốt hơn. Với việc học hỏi, cập nhật kiến thức thường xuyên như vậy giúp trình độ của các y bác sĩ được nâng lên rất nhiều.  

Thông điệp từ chuyên gia... 

Nhân dịp Ngày Sức khỏe Tiêu hóa Thế giới 29/5, chuyên gia có lời nhắn gửi gì tới người dân để an tâm hệ tiêu hóa khỏe mạnh. 

Bệnh lý đường tiêu hóa là mối lo lắng sức khỏe của nhiều người dân hiện nay, nguyên nhân do chế độ ăn uống, ngủ nghỉ không khoa học nên cơ quan đầu tiên ảnh hưởng là đường tiêu hóa. 

Nội soi tiêu hóa định kỳ là biện pháp “vàng” phát hiện sớm các mầm bệnh ở đường tiêu hóa 

Thông điệp mà tôi muốn gửi tới mọi người là ung thư tiêu hóa hay gặp, nguy hiểm, khi phát hiện sớm có cơ hội điều trị triệt để, không đòi hỏi phẫu thuật, còn phẫu thuật khi ung thư ở giai đoạn muộn. Vì vậy, để phát hiện sớm, người dân cần: 

• Đi khám ngay nếu xuất hiện bất thường ở hệ tiêu hóa như đau bụng, chán ăn, ăn uống không ngon miệng, sụt cân, thiếu máu, rối loạn tiêu hóa (đầy bụng, ậm ạch)... 
• Đi khám ngay nếu trong gia đình có người bị ung thư tiêu hóa, không chờ đợi tuổi.  
• Đi khám thường xuyên, sàng lọc định kỳ, đặc biệt là người trên 40 tuổi bắt buộc phải nội soi tiêu hóa ít nhất một lần/năm. Nếu kết quả bình thường có thể an tâm, nếu có dấu hiệu bất thường thì tùy theo mức độ mà bác sĩ sẽ tư vấn lịch kiểm tra cụ thể. 
• Nếu bệnh nhân có chẩn đoán ung thư thì nên nghe theo lời bác sĩ giải thích để điều trị triệt để, nâng cao chất lượng cuộc sống. 

Ngoài ra, một vấn đề tiêu hóa khác cần quan tâm là các tuyến tham gia vào hệ tiêu hóa gồm bệnh lý gan, mật, tụy. Những cơ quan này có thể chữa khỏi hoàn toàn nếu được phát hiện sớm. Do đó, những đối tượng có nguy cơ cao như người mắc viêm gan B, viêm gan do rượu, viêm gan do nhiễm mỡ cũng cần sàng lọc định kỳ 6 tháng, hoặc một năm/lần. Nếu phát hiện sớm những tổn thương ung thư hoàn toàn có thể chữa khỏi khi kích thước khối u dưới 3cm. 

Xin trân trọng cảm ơn chuyên gia!