1. Tổng quan về xét nghiệm dịch não tủy

Cơ thể người trưởng thành có chứa khoảng 150ml dịch não tủy là dịch nằm trong các khoang não thất và tủy sống, trong suốt được tạo nên từ đám rối mạch mạc ở các não thất và tế bào màng ống tủy. Chức năng chính của dịch não tủy là bảo vệ tủy sống và não trước những tác động cơ học đồng thời vận chuyển, chuyển hóa các chất dinh dưỡng ở hệ thần kinh.

Khi cần đo áp lực chất dịch bên trong não để đưa ra các chẩn đoán, đánh giá về bệnh lý liên quan đến hệ thần kinh như u não, viêm tủy, viêm màng não,… bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh làm xét nghiệm dịch não tủy.

Lấy dịch não tủy xét nghiệm để chẩn đoán và điều trị các bệnh lý hệ thần kinh

Hiện nay, xét nghiệm dịch não tủy đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán, theo dõi và điều trị bệnh. Cụ thể: 

• Đối với chẩn đoán: Xét nghiệm với mẫu bệnh phẩm là dịch não tủy giúp chẩn đoán các bệnh lý hệ thần kinh trung ương như viêm màng não, viêm não tủy,… hoặc ung thư màng não, viêm đa rễ thần kinh,… cùng những bệnh lý chưa xác định nguyên nhân như co giật, động kinh,…
• Trong điều trị, phương pháp này hiệu quả trong việc đưa thuốc đến khoang dưới nhện của tủy sống, đưa thuốc gây tê cục bộ cho các ca phẫu thuật, hoặc đưa các loại thuốc khác nhằm điều trị các bệnh liên quan đến thần kinh và rễ thần kinh.
• Theo dõi điều trị: Thông qua kết quả xét nghiệm, bác sĩ cũng có thể theo dõi được tiến triển của bệnh, khả năng đáp ứng với liệu trình điều trị từ đó điều chỉnh để đạt hiệu quả tốt nhất. 

2. Quy trình và kết quả xét nghiệm dịch não tủy

Với sự tiến bộ của y học hiện đại ngày nay, dịch não tủy có thể được lấy để thực hiện xét nghiệm bằng nhiều cách khác nhau. 

Những cách lấy dịch não tủy để xét nghiệm 

Để lấy dịch não tủy xét nghiệm, bác sĩ hoặc kỹ thuật viên có thể thực hiện bằng những cách sau: 

• Chọc Cisternal: Bác sĩ sẽ lấy dịch não tủy từ vùng dưới xương chẩm. Kỹ thuật này yêu cầu độ chính xác cao, trình độ chuyên môn và trang bị hỗ trợ phù hợp do tính phức tạp và rủi ro liên quan.
• Chọc não thất: Là kỹ thuật thường được sử dụng cho bệnh nhân có nguy cơ thoát vị não. Bác sĩ sẽ khoan một lỗ nhỏ trên hộp sọ và sử dụng kim tiêm để tiếp cận não thất, từ đó thu thập dịch. 
• Chọc dò tủy sống: Là phương pháp phổ biến được sử dụng nhiều nhất hiện nay với mức độ an toàn cao hơn 2 cách trên. Bác sĩ sẽ dùng kim để lấy dịch não tủy ở vùng tủy sống dưới.

Chọc tủy sống là phương pháp lấy dịch não tủy xét nghiệm phổ biến hiện nay

Quy trình lấy dịch não tủy 

Quy trình lấy dịch não tủy xét nghiệm bằng cách chọc dò tủy sống như sau: 

• Nhân viên y tế hướng dẫn bệnh nhân nằm nghiêng, đầu gối cong lên phía ngực, dùng hai tay ôm chặt gối.
• Bác sĩ sẽ tiến hành xác định vị trí chọc kim ở vùng cột sống dưới sau đó sát trùng, tiêm thuốc gây tê.
• Dùng kim đâm thẳng vào cột sống theo vị trí đã xác định và hút ra 1 lượng dịch vừa đủ theo chỉ định, khoảng từ 1-10ml, đo áp lực dịch não tủy. 
• Rút kim ra một cách nhẹ nhàng và dứt khoát, vệ sinh và dùng gạc dán ở vị trí đâm kim để tránh nhiễm trùng. 
• Sau khi thủ thuật kết thúc, bác sĩ sẽ hướng dẫn bệnh nhân tư thế nằm, nghỉ ngơi trong thời gian ngắn để nhanh chóng hồi phục thể trạng. 

Màu dịch não tủy bất thường có thể là dấu hiệu bệnh lý thần kinh nguy hiểm

Nhận định kết quả xét nghiệm 

Màu sắc của dịch não tủy có thể đánh giá sơ bộ tình trạng sức khỏe của người bệnh như:

• Dịch não tủy trong suốt, không màu: Cơ thể bình thường. 
• Dịch não tủy mờ đục: Dấu hiệu nhiễm trùng hoặc tích tụ tế bào hay protein. 
• Dịch não tủy có lẫn máu: Dấu hiệu cảnh báo xuất huyết hoặc thủ thuật làm tổn thương mạch máu. 
• Dịch não tủy màu nâu hoặc vàng, cam: Có thể do trước đó đã bị chảy máu hoặc hàm lượng protein trong dịch não tủy tăng. 

Ngoài ra, dịch não tủy có những thay đổi bất thường khi cơ thể mắc các bệnh lý như: 

• Viêm não màng mủ: Dịch đục, sau khi nuôi cấy sẽ thấy có vi khuẩn phát triển. 
• Lao màng não: Dịch có màu vàng chanh, nổi váng trong ống nghiệm và sau nuôi cấy cho kết quả dương tính với vi khuẩn lao. 
• Viêm màng não do virus: Hàm lượng protein và tế bào lympho trong dịch não tủy tăng. 
• Tai biến mạch máu não.

Với những trường hợp tăng áp lực nội sọ do tổn thương tủy sống đoạn cổ, viêm nhiễm cấp tính ở vị trí chọc tủy hay người bị rối loạn đông máu sẽ chống chỉ định với phương pháp xét nghiệm dịch não tủy. Trước khi thực hiện, bệnh nhân sẽ được kiểm tra tổng quan với những phương pháp như đo điện tim, kiểm tra chức năng đông máu, soi đáy mắt,… 

Sau khi chọc lấy dịch não tủy, bệnh nhân sẽ gặp một số ảnh hưởng nhất định đến sức khỏe. Vì vậy người bệnh cần tuân thủ theo những hướng dẫn của bác sĩ, nếu thấy cơ thể xuất hiện triệu chứng nào, hãy thông báo ngay với nhân viên y tế để được xử lý kịp thời. 

Ngoài ra, để đảm bảo an toàn cũng như độ chính xác của kết quả xét nghiệm dịch não tủy, bạn cần lựa chọn thực hiện tại các cơ sở y tế uy tín. Nếu bạn chưa tìm được nơi nào yên tâm để xét nghiệm thì hãy đến ngay các cơ sở thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC. 

Với đội ngũ y bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, tay nghề giỏi và hệ thống trang thiết bị y tế hiện đại, cơ sở vật chất khang trang và Trung tâm Xét nghiệm đạt tiêu chuẩn quốc tế, MEDLATEC đảm bảo sẽ thực hiện các xét nghiệm nhanh chóng, an toàn và mang lại kết quả có độ chính xác cao, giúp tăng hiệu quả trong chẩn đoán, điều trị bệnh. 

MEDLATEC là địa chỉ uy tín để bạn lựa chọn thực hiện xét nghiệm dịch não tủy

Mọi thông tin cần hỗ trợ, quý khách hàng vui lòng liên hệ tổng đài của MEDLATEC theo số 1900 56 56 56.