1, Các khối u nông dưới da thường gặp là gì?

Các khối nông dưới da rất thường gặp và hầu hết chúng được phát hiện ngẫu nhiên bởi chính người bệnh. Các khối này bao gồm nhiều loại và ở dưới da bất kì vị trí nào. Chúng có thể thật sự là u (như u mỡ, u máu, u sợi, …) nhưng cũng có thể là những tổn thương khiến người bệnh lầm tưởng là u như hạch viêm, ổ áp xe, .... Bài viết này chúng tôi sẽ tập trung vào cách xử lí những tổn thương thật sự là u nằm nông dưới da.

Các khối u nằm nông dưới da phần lớn là lành tính, thường dạng cục, kích thước nhỏ (95% dưới 5cm), ranh giới rõ và phát triển chậm. Tuy nhiên, cũng có một tỷ lệ nhất định các khối u này là ác tính. Các khối u ác tính thường ở vị trí sâu hơn, kích thước lớn, ranh giới không rõ, phát triển nhanh và xâm lấn cơ quan lân cận.

Một số loại u nông dưới da hay gặp:

• U mỡ (Lipoma): là u phần mềm thường gặp nhất. Độ tuổi trung bình 40-60 tuổi. Vị trí thường gặp ở vùng cổ, lưng, vai, bụng. U kích thước trung bình 3cm, màu vàng, ranh giới rõ.
• U bã đậu (Epidermoid cyst): là loại u phổ biến, thường gặp ở dưới da vùng đầu, cổ, lưng, tay, chân, ở ít nhất 20% người trưởng thành. Nguyên nhân hình thành u là do tắc lỗ chân lông, tích tụ chất bã lâu ngày.
• U xơ thần kinh (Neurofibroma): là khối u có nguồn gốc từ dây thần kinh, biểu hiện khối nông dưới da ở bất kì vị trí nào của cơ thể. Tuổi trung bình từ 20 đến 60 tuổi.
• U mô bào xơ lành tính (Fibrohistiocytic tumors): U xảy ra ở người từ 20-40 tuổi, biểu hiện dưới dạng cục nông dưới da, kích thước trung bình dưới 3cm.
• U mạch máu (vascular tumors): U có nguồn gốc từ mạch máu, biểu hiện dưới dạng một vết bớt màu đỏ nông dưới da.

U mỡ nằm nông dưới da vùng cẳng tay

* Một số khối u ở vị trí cơ quan mà dễ sờ thấy ngay dưới da thường gặp cần lưu ý:

• U tuyến ước bọt: U tuyến nước bọt chủ yếu xảy ra ở tuyến mang tai (85%), do đó người bệnh dễ dàng sờ thấy một khối ở vị trí này. U tuyến nước bọt có thể lành tính hoặc ác tính, nhưng đa số là u lành tính (75%-80%). Tuy vậy, các khối u lành vẫn có tiềm năng ác tính hóa theo thời gian.
• U vú: Theo thống kê có khoảng 60%-80% u vú là lành tính, tuy nhiênung thưvú lại là ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ trên 40 tuổi. Thông thường, khối u này nằm nông và người bệnh có thể tự phát hiện khi sờ nắn.

Khối u tuyến nước bọt tuyến mang tai

2, Cách phát diện các khối u nông dưới da

Các khối u nông dưới da thường được phát hiện tình cờ bởi chính bệnh nhân khi sờ nắn. Điều này được giải thích bởi đa số các khối u này phát triển chậm, âm thầm, không hoặc rất ít gây đau.

3, Các phương pháp xử trí khi phát hiện khối u nông dưới da

Khi phát hiện một khối u nông ở da thì người bệnh cần sớm đến cơ sở y tế để kiểm tra xác định tính chất khối của khối u. Từ đó đưa ra những phương pháp điều trị thích hợp nhất với người bệnh. Vậy các phương pháp chẩn đoán xác định khối u và những phương pháp điều trị đối với một khối u nông dưới da hiện nay là gì?

3.1. Các phương pháp chẩn đoán khối u

Một khối u nông dưới da được thực hiện qua hai bước chẩn đoán:

Chẩn đoán sơ bộ: Đây là bước đầu được đặt ra khi bác sĩ tiếp cận với người bệnh. Khối u được chẩn đoán sơ bộ tính chất lành tính hay ác tính bằng việc sử dụng phối hợp nhiều phương pháp khác nhau như: Khám lâm sàng (hỏi bệnh, quan sát, sờ nắn),siêu âm, chụp Xquang, CT, chọc hút tế bào bằng kim nhỏ, …

Chẩn đoán xác định: Đây là bước tiếp theo được thực hiện để xác định tính chất khối u là lành tính hay ác tính, tên gọi chính xác của khối u là gì. Lúc này, bác sĩ cần phải sinh thiết hoặc bóc tách khối u, làmxét nghiệm giải phẫu bệnh. Điều này có nghĩa là khối u sẽ được lấy ra một phần hoặc toàn bộ, sau đó được phân tích, đánh giá bản chất của u trên hình ảnh vi thể dưới sự thực hiện của các nhà giải phẫu bệnh. Ngoài ra, đôi khi cần phải làm những xét nghiệm chuyên sâu hơn đối với một số khối u phức tạp như nhuộm hóa mô miễn dịch,xét nghiệm gen.

3.2. Phương pháp điều trị các khối u nông dưới da

Tùy từng vị trí và mức độ ảnh hưởng của khối u mà bác sĩ đưa ra những phương pháp điều trị khác nhau, phù hợp với từng bệnh nhân. Nhìn chung, với hai loại u lành tính và u ác tính thì sẽ có thái độ điều trị riêng và rất khác biệt.

Tùy vào từng vị trí vàmức độ ảnh hưởng của khối u mà bác sĩ đưa ra những phương pháp điều trị khác nhau

Điều trị các khối u lành tính nông dưới da:

• Với những u nhỏ, không gây ra triệu chứng: Chỉ cần theo dõi xem xét tình trạng phát triển của u mà không cần can thiệp điều trị. Điều này được thực hiện đồng thời bởi cả người bệnh và bác sĩ. Với người bệnh, phải kiểm tra u đều đặn về kích thước, hình dạng, những thay đổi bất thường để kịp thời tới cơ sở y tế kiểm tra. Với nhân viên y tế: bác sĩ thăm khám và làm các xét nghiệm cần thiết mỗi lần tái khám để phát hiện những biến đổi của u mà người bệnh không thể tự phát hiện.

• Với những u có kích thước lớn, gây triệu chứng đau, giảm chức năng hay gây mất thẩm mỹ, ảnh hưởng tới đời sống người bệnh thì sẽ được xem xét với nhiều phương pháp điều trị khác nhau như đốt điện, trích rạch, phẫu thuật bóc tách u, …. Nhìn chung, các khối u lành tính hầu hết được điều trị khỏi hoàn toàn bằng phẫu thuật cắt u.

Phương pháp điều trị các khối u ác tính:

• Với tính chất xâm lấn và lan tràn thì các phương pháp điều trị những khối u này khá phức tạp. Phương pháp điều trị tối ưu hiện nay là điều trị đa mô thức. Điều này có nghĩ là cần phối hợp điều trị tại chỗ (phẫu thuật cắt u) và điều trị toàn thân (hóa trị,xạ trị, điều trị đích, …).

Nhìn chung các phương pháp điều trị khối u ác tính rất phức tạp và chi phí cao, nhưng rất may mắn là phần lớn các khối u nông dưới da là lành tính, điều trị đơn giản và hiệu quả.

4. Một số điều người bệnh cần lưu ý khi phát hiện các khối u nông dưới da

• Khi phát hiện bất kì khối u nào thì người bệnh cần sớm đến cơ sở y tế để khám, kiểm tra xác định đó là u gì, với tính chất lành tính hay ác tính để có phương pháp điều trị phù hợp và kịp thời.
• Không nên quá lo lắng khi phát hiện khối u nông dưới da vì hầu hết chúng là lành tính. Tuy nhiên người bệnh cũng không được chủ quan mà phải đi kiểm tra, thăm khám để chắc chắn rằng chúng là khối u lành tính.
• Với những u lành tính, không cần can thiệp y tế thì người bệnh lưu ý thường xuyên kiểm tra đều đặn để theo dõi bất kì thay đổi nào của khối u như về hình dạng, kích thước, màu sắc và các triệu chứng khác nhau như đau, ngứa, nhiễm trùng.
• Người bệnh không tự ý xử lí khối u như trích rạch, nắn bóp bằng tay hay bất kì vật dụng nào khác mà cần phải có sự hỗ trợ của nhân viên y tế.

Hiện tại Hệ thống Y tế MEDLATEC có cung cấp đầy đủ các dịch vụkhám sức khỏeđịnh kỳ, thăm khám chuyên khoa , xét nghiệm giải phẫu chẩn đoán các khối u nông dưới da. Mọi thông tin liên quan, quý khách hàng có thể liên hệ tổng đài1900 56 56 56để được tư vấn cụ thể.