1. Xét nghiệm dấu ấn ung thư là gì?

Xét nghiệm dấu ấn ung thư là một trong những phương pháp tầm soát ung thư phổ biến hiện nay. Dấu ấn ung thư hay chất chỉ điểm khối u là các chất tồn tại ở nước tiểu, mô và máu trong cơ thể. Các chất này được hình thành từ tế bào ung thư hoặc do cơ thể tự tạo ra để phản ứng lại với tế bào ung thư. Đối với mỗi loại ung thư khác nhau sẽ có bộ chỉ số dấu ấn ung thư tương ứng và nồng độ các chỉ số này tăng trên mức bình thường có thể là dấu hiệu cảnh báo tế bào ung thư.

Xét nghiệm dấu ấn ung thư để phát hiện dấu hiệu của tế bào ung thư trong máu

Tuy vậy, một số trường hợp có chỉ số dấu ấn ung thư bất thường nhưng thực tế là dương tính giả (nghĩa là không có tế bào ung thư). Vì thế, để chẩn đoán ung thư chính xác, bác sĩ sẽ kết hợp cùng với các phương pháp khác như siêu âm, chụp cắt lớp, chụp MRI,... và sinh thiết tổn thương là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán chính xác ung thư.

2. Khi nào cần xét nghiệm dấu ấn ung thư?

Xét nghiệm dấu ấn ung thư không chỉ giúp phát hiện sớm tế bào ung thư mà còn có ý nghĩa trong việc hỗ trợ quá trình chẩn đoán và theo dõi điều trị. Vì thế, xét nghiệm này có thể thực hiện trong các trường hợp sau:

• Người có nguy cơ mắc ung thư do di truyền.
• Cơ thể xuất hiện các triệu chứng bất thường như nổi u, hạch tại các bộ phận trên cơ thể phổ biến như: vú, bụng, cổ,... 
• Người thuộc nhóm trên 50 tuổi nên thực hiện tầm soát ung thư định kỳ 6 tháng/lần và người dưới 50 tuổi từ 1 năm/lần.
• Bệnh nhân đang mắc các bệnh lý có nguy cơ cao biến chứng ung thư như: xơ gan, viêm gan, tràn dịch phổi, lao phổi, suy thận, cường giáp, suy giáp, viêm loét dạ dày nặng, viêm đại tràng mạn tính,...
• Người thường xuyên sử dụng bia rượu, thuốc lá hoặc làm việc, tiếp xúc với các loại hóa chất độc hại.
• Bệnh nhân đang trong quá trình điều trị bệnh ung thư cần theo dõi hiệu quả điều trị.
• Bệnh nhân đã hoàn thành điều trị ung thư cần được kiểm tra chỉ số dấu ấn ung thư định kỳ 6 tháng/ lần để phát hiện sớm dấu hiệu tái phát hoặc di căn.

Người có người thân bị ung thư nên làm xét nghiệm dấu ấn ung thư 

3. Các chỉ số dấu ấn ung thư phổ biến

• CEA - chỉ số bình thường: 0 - 10 ng/ml - đánh giá ung thư đại trực tràng.
• AFP - chỉ số bình thường: 0 - 7 ng/ml được ứng dụng để tầm soát bệnh ung thư gan nguyên phát hoặc tinh hoàn. Chỉ số này có xu hướng tăng cao ở bệnh nhân mắc bệnh lý xơ gan, viêm gan.
• PSA - chỉ số bình thường: dưới 2,5 ng/ml (người dưới 50 tuổi) và dưới 5 ng/ml (người trên 50 tuổi) giúp kiểm tra dấu ấn ung thư tuyến tiền liệt ở nam giới hoặc dấu hiệu của tình trạng u phì đại hoặc viêm ở bộ phận này. Ung thư tuyến tiền liệt phổ biến ở nam giới trên 50 tuổi.
• CA 125 - chỉ số bình thường: 0 - 35 U/ml - ung thư buồng trứng. 
• CA 15-3 - chỉ số bình thường: 0 - 32 U/ml - ung thư vú và dấu ấn theo dõi biểu hiện ung thư vú di căn.

Chỉ số CA 15-3 được sử dụng để đánh giá khối u vú và tình trạng di căn nếu có

• MCA - chỉ số bình thường 0 - 15 U/ml - theo dõi tình trạng di căn khi bệnh nhân có triệu chứng hoặc đã được chẩn đoán ung thư vú. Độ nhạy của chỉ số MCA không thể đánh giá chẩn đoán ung thư vú mà cần kết hợp chỉ số như CA 15-3. Ngoài ra, chỉ số MCA có thể tăng ở phụ nữ mang thai hoặc người mắc bệnh gan mật.
• MSA - chỉ số bình thường 121 - 128.9 U/ml - đánh giá hiệu quả điều trị, đáp ứng thuốc ở bệnh nhân ung thư vú. Ngoài ra, khi mắc các loại u vú lành tính, ung thư phổi, tuỵ, đại tràng,... dấu ấn MSA cũng có thể tăng.
• CA 72 - 4 - chỉ số bình thường 0 - 5.4 U/ml - chẩn đoán khối u ác tính (ung thư) dạ dày và hỗ trợ theo dõi khả năng đáp ứng thuốc trong khi điều trị. Chỉ số CA 72 - 4 cũng được tìm thấy ở bệnh nhân xơ gan, viêm phổi, viêm tụy hoặc thấp khớp.
• CA 19-9 - chỉ số bình thường 0 - 33 U/ ml - được dùng chủ yếu trong các đánh giá tầm soát tái phát ung thư ở hệ tiêu hoá như: gan, mật, đại trực tràng, dạ dày,...
• CT (Calcitonin) hoặc hCT (Human Calcitonin) - chỉ số bình thường 0.2 - 17 pg/ ml - đánh giá, chẩn đoán ung thư vùng tủy tuyến giáp.
• TG (Thyroglobulin) - chỉ số bình thường 1,4 – 78 ng/ml - chẩn đoán u lành tính hoặc ung thư tuyến giáp.
• β2-M (β2-Microglobulin) - chỉ số bình thường 0 – 2000 µg/L - đánh giá các thể ung thư lympho, chỉ số này có thể tăng ở bệnh nhân mắc bệnh cầu thận, ống thận do chất β2-M bài tiết theo cơ chế thông qua nước tiểu.
• β-hCG - chỉ số bình thường: 0 – 5 U/L - ung thư mầm nhau thai hoặc tinh hoàn.
• SCC (SCCA) - chỉ số bình thường 0- 3 µg/L - hỗ trợ kiểm tra hiệu quả của phương pháp điều trị cũng như độ đáp ứng thuốc điều trị ở các bệnh ung thư cổ tử cung, ung thư thực quản

4. Một số câu hỏi thường gặp về dấu ấn ung thư

4.1. Lấy mẫu xét nghiệm như thế nào?

Xét nghiệm dấu ấn ung thư được phân tích dựa trên thành phần protein huyết thanh trong máu. Vì thế, khi cần xét nghiệm dấu ấn ung thư chỉ cần thực hiện lấy máu thông thường và phân tích bằng hệ thống tách huyết thanh chuyên dụng trong y khoa.

Xét nghiệm dấu ấn ung thư thông qua lấy mẫu máu

4.2. Chỉ số dấu ấn ung thư bất thường có phải đang mắc ung thư không?

Chỉ số dấu ấn ung thư bất thường không được xem là chẩn đoán ung thư chính xác và không thể kết luận bệnh lý nếu chỉ dựa trên kết quả này. Kết quả xét nghiệm dấu ấn ung thư có ý nghĩa đánh giá về tình trạng nồng độ protein của tế bào ung thư trong máu. Một số trường hợp chỉ số dấu ấn tăng vượt ngưỡng bình thường do ảnh hưởng của các bệnh lý không phải ung thư. Vì thế để chẩn đoán chính xác loại ung thư, giai đoạn ung thư cần kết hợp nhiều đánh giá từ các kết quả lâm sàng, cận lâm sàng khác.

Để chẩn đoán chính xác ung thư cần kết hợp nhiều xét nghiệm chuyên khoa

4.3. Thực hiện xét nghiệm có ảnh hưởng sức khỏe không?

Xét nghiệm dấu ấn ung thư chỉ phân tích trên huyết thanh trong máu vì thế khi kiểm tra không gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Người bệnh có thể tham khảo các hướng dẫn, lưu ý trước và sau khi lấy máu tại phòng khám, bệnh viện thực hiện để đảm bảo an toàn. 

Thực hiện xét nghiệm dấu ấn ung thư sớm giúp phát hiện sớm ung thư cũng như mang đến cơ hội điều trị hiệu quả hơn. Tuy nhiên, để đảm bảo kết quả chính xác, bạn nên lựa chọn cơ sở y tế chất lượng để thực hiện. Một địa chỉ y tế bạn có thể lựa chọn là Hệ thống Y tế MEDLATEC đã có gần 30 năm hoạt động, quy tụ đội ngũ y bác sĩ giỏi và hệ thống cơ sở vật chất hiện đại như:

• Trung tâm Xét nghiệm đạt tiêu chuẩn ISO 15189:2012 và chứng chỉ CAP do Hội Bệnh học Hoa Kỳ cấp. 
• Hệ thống máy chẩn đoán hình ảnh tiên tiến như siêu âm, nội soi, X-quang, MRI, CT Scan,... được nhập khẩu tại Hoa Kỳ, Đức, Thụy Sĩ. 

Để đặt lịch khám tại MEDLATEC, Quý khách vui lòng liên hệ tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ tư vấn.